Familietrefdag 2025: Een dag van herkenning en verbinding
Op 20 september vond onze jaarlijkse Familietrefdag plaats in Gent. Dit jaar kozen we voor het delicate maar belangrijke thema 'Schuld en schaamte' – een onderwerp dat velen van ons diep raakt. Het werd opnieuw een bijzondere dag voor de hele Similes-achterban.
Een warme thuiskomst onder lotgenoten
"Het is fantastisch te zien wat een succes onze familietrefdag vandaag is," opende algemeen directeur Annouchka Szapinszky de dag. Na enkele maanden in haar nieuwe rol was dit haar eerste familietrefdag. "Het raakt me echt om te zien hoe zoveel vrijwilligers zich belangloos inzetten om de missie van Similes uit te dragen."
Ook voorzitter Stefaan Baeten, die de dag mee opende, benadrukte de kracht van samen zijn. Hij deelde zijn eigen verhaal over het opgroeien met een vader die worstelde met verslaving, een verhaal dat velen in de zaal herkenden.
Schuld en schaamte: van weerhaak naar hefboom
Dr. Eva Debusscher, psychiater en systeemtherapeut uit verslavingszorg Pittem, gaf een indrukwekkende lezing over schuld en schaamte. Met behulp van vier krachtige metaforen – de weerhaak, de provocatie, de sleutel en de hefboom – bracht ze een complex onderwerp op een toegankelijke manier.
"Altijd, en ik ga nu zeggen altijd, begrijp ik een problematiek beter als ik een naaste beluisterd heb," vertelde Dr. Debusscher. Ze benadrukte hoe belangrijk het is om te begrijpen dat gevoelens van schuld en schaamte niet lineair werken, maar circulair – een wederzijdse beïnvloeding die we vaak te eenvoudig proberen te verklaren.
De kracht van stilte: de (f)luistermuur
Een bijzonder hoogtepunt was het creatieve deel van de voormiddag. Samen met kunsttherapeut Xanthe creëerden de 120 aanwezigen een gezamenlijk kunstwerk. Iedereen scheurde een bladzijde uit een boek en maakte door woorden te omcirkelen een eigen tekst – zonder deze te hoeven delen.
"We hebben niet altijd taal voor een ervaring," legde Dr. Debusscher uit. "We hebben iets kunnen loslaten zonder kwetsbaar te hoeven zijn." Alle teksten werden verzameld in een '(f)luistermuur' – een transparante constructie die de woorden bewaart maar onleesbaar maakt.
Deze (f)luistermuur werd symbolisch aan Similes geschonken als herinnering aan de dag. "Dit kunstwerk maakt zichtbaar dat naasten iemand zijn met een binnenwereld, niet alleen maar helper, buffer of 'sterke'," aldus de spreker.
Workshops: praktische tools voor zelfzorg
Na de lunch verspreidden de 120 deelnemers zich over vijf verschillende workshops, elk met hun eigen unieke benadering van zelfzorg en herstel.
Sofrologie: stabiliteit voelbaar maken
In de workshop Sofrologie ontdekte een groep deelnemers samen met Marijke Van Acker een nieuwe dimensie van zelfzorg. "Sofrologie werkt met het bewustzijn, door ontspanning en ademhaling, als een brug naar introspectie," legde Baute uit. Deelnemers ervoeren hoe technieken van bewustzijn kunnen helpen om stabiliteit en evenwicht voelbaar te maken - een rijkdom die ze meenamen als nieuwe ruimere kijk naar zichzelf en hun dierbaren.
Leren omgaan met emoties
Leren omgaan met emoties was meer dan een gewone workshop - het was een testmoment voor nieuwe trainingsmateriaal van Similes. Griet Frère, vormingsmedewerker bij Similes, nam deelnemers mee in een interactieve sessie over emotieregulatie. "We ontwikkelen een nieuwe training over hoe je als naaste van iemand met psychische problemen kan omgaan met je eigen emoties," vertelde Frère. Deelnemers werden actieve meedenkers en konden direct feedback geven op de nieuwe aanpak, waarmee ze meehielpen aan de verdere ontwikkeling van het programma.
Zelfzorg: ruimte houden in je zorgenmandje
Birgit Bongaerts van de Interactie-academie leidde een workshop onder de titel Werken aan zelfzorg. Het centrale beeld van het 'zorgenmandje' sprak veel deelnemers aan. "Je zorgenmandje als naaste van iemand met een psychische kwetsbaarheid raakt snel goed volgeladen," stelde Bongaerts. In deze workshop leerden deelnemers op een constructieve manier nadenken over hoe ze omgaan met hun naaste en welke invloed dit heeft op andere relaties. Ze oefenden vormen van zelfzorg waarbij ze de zorg voor hun eigen relaties niet uit het oog verliezen.
Kintsugi: schoonheid in het gebroken
De workshop Kintsugi van coach Eveline Coppin was misschien wel de meest symbolische van de dag. Deelnemers maakten kennis met de Japanse kunst van het repareren van gebroken keramiek met goudlak. "Net zoals in de Japanse schoonheidsleer de sporen van breuk en herstel bijdragen aan de schoonheid van een voorwerp, omarmen we authenticiteit en imperfecties," legde Coppin uit. Het motto "There is a crack in everything, that's how the light gets in" resoneerde sterk bij de aanwezigen, die in hun eigen leven vaak te maken hebben met breuk en herstel.
Positieve psychologie: bewust ruimte maken voor lichtheid
In de workshop Spelen met positieve psychologie ging coach Isolde Willems de uitdaging aan: hoe maak je bewust ruimte voor lichtheid, plezier en verbondenheid, zelfs in moeilijke tijden? "Hoe komt het dat negatieve gedachten zoveel zwaarder wegen dan positieve?" vroeg ze aan de deelnemers. Door interactieve oefeningen ontdekten ze de kracht van positieve psychologie - geen droge theorie, maar een ervaring die hen in beweging zette. De sessie leerde hoe kleine positieve momenten het brein helpen floreren.
Verbinding over workshopgrenzen heen
Wat opviel tijdens de workshops was niet alleen de kwaliteit van de verschillende benaderingen, maar ook hoe deelnemers na afloop ervaringen uitwisselden. In de gangen en tijdens de receptie ontstonden gesprekken tussen mensen die verschillende workshops hadden gevolgd, waarbij de verschillende invalshoeken elkaar versterkten. "Ik ben naar kintsugi geweest, maar wat jij vertelt over dat zorgenmandje herken ik zo goed," was een veelgehoorde reactie.
Meer dan een trefdag: een gemeenschap
Wat de familietrefdag zo bijzonder maakt, is de sfeer van herkenning en verbinding. Tussen de verschillende onderdelen door was er ruimte voor ontmoeting, voor gesprekken die verder gingen dan de gebruikelijke beleefdheid.
"Vandaag mogen we dat beleven," zei Annouchka Szapinszky in haar openingstoespraak. "Vandaag is eigenlijk een moment waarop we elkaar ook wel beter leren kennen, zonder die druk. Het is ook een soort moment van ontmoeting dat we eigenlijk allemaal ons mastertje een keer kunnen afzetten, zodat we elkaar echt ook leren kennen."
Nieuwe verhalen, blijvende verbinding
Als primeur toonde Similes tijdens de dag de eerste beelden van een nieuwe campagne met fictieve maar herkenbare verhalen van naasten. Korte video's waarin naasten hun ervaringen delen – verhalen die gebaseerd zijn op wat Similes dagelijks hoort en meemaakt.
De dag werd afgesloten met samenzang en een receptie, waar de gesprekken nog lang doorgingen. Want dat is misschien wel de grootste kracht van de familietrefdag: niet alleen de professionele input, maar vooral de bevestiging dat je er niet alleen voor staat.
