Similes in de spotlights bij VRT NWS Laat: "Familie verdient aandacht én rechten"
Tijdens de 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid kwam Similes op VRT NWS Laat de stem van mensen naast mensen met psychische problemen vertegenwoordigen. Voorzitter Stefaan Baeten en vormingsmedewerker én ervaringsdeskundige Griet Frère pleitten voor structurele aandacht voor naasten van mensen met psychische Problemen.
"33 procent van de Vlamingen krijgt vroeg of laat mentale problemen," opende nieuwsanker Riadh Bahri het gesprek. "Maar voor wie is er nog altijd te weinig aandacht? De broers, de zussen, de ouders, de kinderen van die 33 procent. De families dus, de omgeving, de naasten." Vervolgens heeft Riadh het over de bijzondere campagne van Similes tijdens de 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid.
Een persoonlijk verhaal
Griet Frère deelde openhartig haar eigen ervaring als dochter van een vader met een psychische kwetsbaarheid. "Mijn papa is psychosegevoelig en is al een aantal keer opgenomen geweest in een psychiatrisch ziekenhuis."
Het opgroeien in een gezin met psychische kwetsbaarheid had een grote impact. "We voelden ons soms machteloos, schuldig, verdrietig. En natuurlijk ook het taboe, de schaamte die ook leeft. Dat maakt dat je je soms ook wel alleen of eenzaam voelt."
Een droom: rechten voor familie
"We zouden dat heel mooi vinden, moest er ook werk gemaakt worden, niet alleen van patiëntenrechten, maar ook van familierechten. Dat zou alleszins nog een heel belangrijke stap vooruit kunnen zijn. We hebben ook zo'n hashtag," zei Stefaan Baeten, verwijzend naar de hashtag #rechtopnaastjou. "Je kan dat op twee manieren lezen: mensen helpen om recht op te blijven staan naast iemand met psychische kwetsbaarheid, maar ook welke rechten heb je als naaste. "
Griet bevestigde dat er al vooruitgang geboekt is: "Er zijn al zaken veranderd in de geestelijke gezondheidszorg, zeker. Ik hoor positieve verhalen van mensen die zeggen van ja, we zijn wel betrokken, de kinderen zijn mee uitgenodigd, er is een gesprek geweest, er was informatie. Maar ik hoor ook familieleden die zeggen van nee, we zijn totaal niet betrokken geweest. Het is eigenlijk vandaag wisselend. Het is al beter, maar er is nog veel werk aan de winkel."
Van tunnelvisie naar breedhoek
Voorzitter Stefaan Baeten, die zelf aan het hoofd staat van een psychiatrisch centrum, herkende het verhaal. "Als iemand een psychische crisis doormaakt, gaat heel veel aandacht naar de persoon die op dat ogenblik in de crisis zit. En dat is ook heel belangrijk en ook heel goed. Maar tegelijkertijd zoomen we dan zo sterk in op die persoon, wat er in zijn hoofd gebeurt, en vergeten we eigenlijk het bredere verhaal te zien. Breedhoek psychiatrie. En in dat brede verhaal speelt die familie een heel belangrijke rol."
Wat moet er anders? "Dat we familie betrekken. Dat we familie zien staan en dat familie mee aan dat traject start," stelt Baeten. "Dat kan soms gaan over hele kleine zaken, zoals een tas koffie of een warm onthaal. Of een speelhoek die er is voor kinderen. Maar dat kan ook verder gaan, tot echt een heel traject dat samen met familie en de context zou moeten uitgewerkt worden."
Het boek: erkenning en hoop
Aan het einde van het gesprek toonde Griet haar boek 'Het komt voor in de beste families'. Dit boek schreef ze in het kader van het 50-jarig bestaan van Similes in 2023. Het bevat getuigenissen van families, deelt bezorgdheden en reikt inzichten aan voor het samenleven met een naaste met psychische problemen. Bladzijden vol duiding, concrete tips, oriëntatie in de geestelijke gezondheidszorg, inzicht in financiële en administratieve zorgen, maar ook hoop.
