“Ik heb haar altijd gesteund. Ik zag haar iedere dag lijden, ik gunde haar rust.”
Mama Sandra over dochter Liz die uit het leven stapte
Sandra verloor haar 20-jarige dochter Liz via euthanasie na een jarenlange strijd tegen psychische problemen. In haar woonkamer staat nog altijd een feestelijk versierde kerstboom - op vraag van Liz zelf. "Ze wilde dat de kerstversiering dit jaar bleef hangen."
Een lange lijdensweg
Liz was nog maar acht toen haar ouders ontdekten dat er iets mis was: ze vertelde dat ze dood wilde. Er volgde een lange lijdensweg met psychiaters, psychologen, therapeuten en crisisopnames. "We hebben heel veel hulp gekregen, maar de hulpverlening is wel erg versnipperd. We hebben alles zelf moeten uitzoeken."
Op haar tiende kreeg Liz haar eerste diagnose: ASS. Er zouden er nog vier volgen: chronische depressie, OCD, een angststoornis en hoogbegaafdheid. "Het was alsof ze in een neerwaartse spiraal zat. Ze voelde zich niet thuis in onze maatschappij."
Het lukte Liz niet om een normaal leven op te bouwen. Ze ontwikkelde automutilatie, een eetstoornis en dissociatie. "Ze viel geregeld uit, en dat kon verschillende uren duren. We moesten haar dan in een veilige positie in de zetel leggen."
Twee jaar en negen maanden wachten
Wanneer Liz achttien werd, vroeg ze onmiddellijk euthanasie aan. "Ik heb me er nooit tegen verzet. Ik heb haar altijd gesteund. Ik zag haar iedere dag lijden, ik gunde haar rust. En ik ben echt dankbaar dat het op deze manier kon."
Het euthanasieverzoek werd pas na twee jaar en negen maanden goedgekeurd. De laatste ochtend verloep zelfs vrolijk en luchtig. Liz had ongebruikelijk veel eetlust en maakte grapjes. Als de verpleegkundigen om half elf arriveerden, nam ze afscheid van iedereen. Haar laatste groet was een laconiek "Slaapwel allemaal!"
Problematische overgang
"Liz heeft me op het hart gedrukt dat ik dit probleem met de wereld moet delen," vertelt Sandra. "De overgang van kinderpsychiatrie naar de volwassen psychiatrie is problematisch. Bij de kinderen krijg je één op één begeleiding, bij de volwassenen verwacht men ineens dat je zelf je verantwoordelijkheid neemt."
Onwezenlijk gevoel
Sandra beschrijft haar rouw als "onwezenlijk". "Ik heb het gevoel dat ze nog kan terugkomen, dat ze misschien op reis is. Tijdens momenten van dissociatie was ze ook weg, en ze kwam altijd terug. Maar nu heb ik het elke ochtend moeilijk. Ik mis haar en dat wordt elke dag erger."
Er zijn nog wel momenten waarop ze kan genieten - van muziek of een terrasje ver van huis. "Ik mijd nu de directe omgeving. Sommige mensen stellen onoprechte vragen. Gelukkig heb ik een goede vriendin die heel concreet helpt. Iemand die me opbelt om te vragen of ik zin heb in soep, dat helpt."
