"Blijf doorheen de psychose de persoon zien die je kent"
Partner Jan en zus Chris over Brenda Froyen
Toen de psychose Brenda Froyen in juni 2023 voor de tweede keer in haar greep kreeg, was de naaste familie totaal verrast. Niemand had het zien aankomen. Haar echtgenoot Jan niet. Haar zus Chris niet.
"Het allermoeilijkste was dat we twaalf jaar geleden wisten wat die aanval betekende," vertelt Chris. Brenda stond heel passioneel en geëngageerd in het leven. In de periodes waarin de psychose het overnam, raakte ze zichzelf helemaal kwijt. Toen het een tweede keer fout liep, belde ze eerst met mijn oudste zoon. Die is net als zijn broer inspecteur bij de politie en had haar vroeger al geholpen. Brenda was overvallen door de angst dat ze werd achtervolgd en had zich verstopt op een snelwegparking. Via mijn zoon konden we haar lokaliseren. Zelf wonen we op anderhalf uur rijden van die plek, we waren dus niet snel bij haar.”
Chris kon de politie overtuigen om geen dwang te gebruiken. Want ze wist hoe hevig Brenda daar meestal op reageerde.
De juiste plek vinden
"Brenda heeft het zo vaak gezegd: het is een lotje uit de loterij waar je terechtkomt," aldus Chris. Bij de tweede psychose hebben Jan en Chris globaal weinig verschillen gemerkt in de crisisopvang: na 11 jaar is er nog veel zorg waarbij de patiënt niet centraal staat. Zo veel hangt af van waar en bij wie je terechtkomt.
De laatste psychiatrische instelling die haar opnam, was heel heilzaam voor haar en voor hen. Chris: "De aanpak daar was echt fantastisch: ze zochten actief contact met Jan, maar ook met mij en mama. Dat werkte ongelooflijk helend. Het voelde als een warm dekentje."
Advies voor andere mantelzorgers
Jan bevestigt: "Hou jezelf voor ogen: er bestaat goede hulp. Blijf zoeken tot je de plek vindt waar de persoon in goede handen is. Geef nooit op. Voor iedere mantelzorger blijft de gulden regel: je mag wel over je rode lijnen gaan, maar bewaak wel dat dit niet vreet aan je krachten om door te gaan."
"Je moet doorheen het psychotisch gedrag de persoon blijven zien die je kent. Anders doet het te veel pijn," voegt Jan toe. "Mijn oproep aan zorgverleners: betrek de mantelzorger en draag zorg voor hem of haar."
Als je draagkracht te hard wordt uitgedaagd, moet je andere mantelzorgers de druk mee laten opvangen. Dat is geen gemakkelijke stap, maar het is beter dan zelf bezwijken of de persoon in de steek laten. Brenda kon ook naar mij toe zeer uitdagend zijn – dan lukte het niet altijd om trouw te blijven aan mijn voornemens. Dan telt: wees ook mild voor jezelf.”
Brenda Froyen (1978-2024) was auteur en lector Nederlands aan de lerarenopleiding van de Arteveldehogeschool. Ze was drie jaar lid van de Hoge Gezondheidsraad en woordvoerder van patiëntenvereniging UilenSpiegel vzw, met focus op patiëntenrechten in de psychiatrie. Brenda is ook oprichter van PsychoseNet België. Ze was gehuwd met Jan De Vliegher. Samen hebben ze drie kinderen. Brenda overleed in oktober 2024 door suïcide.
Brenda debuteerde in 2014 met het autobiografische boek Kortsluiting in mijn hoofd over haar opnames in de psychiatrie naar aanleiding van een kraambedpsychose in 2012 na de geboorte van haar derde zoon. In haar tweede boek Uitgedokterd (2016) schreef Froyen over verbeterpunten in de psychiatrie en het stigma dat bestaat rond mentale gezondheid. Ze schreef ook verschillende kinderboeken. Haar laatste werk is Tussen Waan en Zin (2025).
