Impact van mantelzorg in kaart
Binnen onze vereniging weten we al langer dat de zorglast van families van mensen met psychische problemen ongewoon groot is. De noden van mantelzorgers blijven onderbelicht. EUFAMI, de Europese koepel van familieverenigingen, wil daar verandering in brengen. In september 2020 rondde EUFAMI een Europees onderzoek af over de waarde van mantelzorg. Voor dit onderzoek werd samengewerkt met het Care and Policy Centre van de London School of Economics.
De belangrijkste resultaten van het onderzoek
1. Een zorgweek is doorgaans langer dan een werkweek
Uit de studie blijkt dat 41% van de deelnemers zorg combineert met werk. De respondenten investeren
gemiddeld 43 uur per week aan informele zorg. Voor mantelzorgers die op hetzelfde adres wonen als de persoon die ze ondersteunen, bedraagt het aantal zorguren gemiddeld meer dan 65 uur per week. De bijdrage
van mantelzorgers tot het zorgaanbod is dus bijzonder groot.
2. Mantelzorgers hebben minder tijd voor werk, opleiding, vrijwilligerswerk en vrije tijd
Een derde van de bevraagde mantelzorgers vermindert zijn deelname aan onderwijsactiviteiten, met een gemiddelde vermindering van 9,62 uur per week. 43% vermindert de werktijd als gevolg van zorgtaken, en dat gemiddeld met 19,49 uur per week. Meer dan 50% gaat minder vrijwilligerswerk doen. Tot slot geven 82% van de mantelzorgers gemiddeld 12 uur per week op aan vrijetijdsbesteding vanwege de zorg voor hun naaste.
3. Mantelzorgers voelen zich eenzamer dan de doorsnee bevolking
Er bestaat een gestandaardiseerde test, UCLA-3, om te peilen naar de ervaring van eenzaamheid. De
scores variëren van 3 (het laagste niveau) tot 9 (het hoogste niveau van eenzaamheid). Scores van 6 en hoger wijzen mogelijk op substantiële eenzaamheid.
De gemiddelde eenzaamheidsscore bedraagt 5.88 bij deelnemers aan de studie van EUFAMI. De globale score bij de Europese bevolking ligt doorgaans tussen de 3 en 4. Verschillende factoren versterken de ervaring van eenzaamheid:
- Zorg dragen voor iemand die kampt met verschillende ziektebeelden tegelijk
- Lange zorgweken
- Samenwonen met de persoon met een psychische kwetsbaarheid
4. De kwaliteit van leven van mantelzorgers staat onder druk
De score voor kwaliteit van leven voor mantelzorgers is 40% lager dan wanneer zij niet zouden zorgen. Voor mantelzorgers die samenwonen met de persoon voor wie ze zorgen, is de kwaliteit van leven, aanzienlijk lager. Zij geven een gemiddelde score van 56,17%. Mantelzorgers die apart wonen van de persoon voor wie ze zorgen, geven een gemiddelde score van 63,78%.
De score voor kwaliteit van leven daalt naarmate het aantal psychische problemen toeneemt.
De score is het laagst wanneer de ontvanger van de zorg een persoonlijkheidsstoornis of een eetstoornis heeft, deels omdat de meeste van deze zorgontvangers ook andere gediagnosticeerde geestelijke gezondheidsproblemen hebben.
5. Een kwart van de ondervraagde mantelzorgers lijdt zelf onder een depressie of angststoornis
71% van de mantelzorgers had in de afgelopen 3 maanden ten minste één keer zelf contact met een professionele hulpverlener. 27% geeft aan te lijden onder depressie en/of angststoornissen. Ook spier- en skeletaandoeningen komen vaak voor. 23% heeft last van artrose, 26% vermeldt rugpijn.
6. De meerderheid van de mantelzorgers wordt niet formeel gesteund
Slechts 15% van de bevraagde mantelzorgers kan rekenen op betaalde zorg aan huis gedurende gemiddelde 4 uur per week. 43% geeft aan dat de persoon met een kwetsbaarheid waar ze voor zorgen, deelneemt aan activiteiten buitenhuis. Dit gemiddeld 2,6 dagen per week en gemiddeld 75 minuten per activiteit. Bijna de helft van de mantelzorgers vindt de weg naar lotgenotengroepen. Slechts 23% van de deelnemers geeft aan dat hun zorgbehoeften in kaart werden gebracht.
Aanbevelingen voor een betere waardering van mantelzorg in de geestelijke gezondheidszorg
Naar aanleiding van de studie formuleert EUFAMI 7 aanbevelingen voor zorg, beleid en samenleving om informele zorg beter te omkaderen:
- Investeer meer in respijtzorg en andere gerichte ondersteuningsdiensten voor mantelzorgers
- Investeer in maatregelen om de eenzaamheid van mantelzorgers te verminderen
- Steun onderzoek om de economische waarde en de impact van mantelzorg vast te stellen
- Zorg voor naadloze afstemming tussen alle betrokken partijen, i.s.m. familieverenigingen
- Organiseer bewustmakingscampagnes om de bijdrage van mantelzorgers aan de samenleving onder de aandacht te brengen
- Maak werk van bewustmaking over de kwetsbaarheid van mantelzorgers en over de gezondheidsrisico’s
- Verzamel op regelmatige basis informatie over de tijd die gezinnen aan zorg besteden en over hun kwaliteit van leven
